Właściwości fizjologiczne

Układ trawienny u kotów i psów

Białka są trawione w części proksymalnej przewodu pokarmowego.
W zwykłych warunkach ten proces jest skuteczny zarówno u kotów,
jak i u psów*. Skuteczność trawienia pokarmu u młodych zwierząt może być niższa niż u dorosłych, co może być spowodowane niewystarczającym rozwojem fizjologicznym jelita i faktem, że wydzielanie substancji w przewodzie pokarmowym nie jest dostosowane do zróżnicowanego pokarmu**. (Zentek i inni, 1998; Funaba i inni, 2005)**(Harper & Turner, 2000) Zdolność do trawienia pokarmu oraz tolerancja wobec skomplikowanych węglowodanów, takich jak skrobia,
są dość wysokie u kotów, chociaż aktywność amylazy w miąższu trzustki oraz zawartość w jelicie cienkim są znacznie niższe niż u innych zwierząt, na przykład psów*.
*(Kienzle, 1993)"

Koty dobrze trawią tłuszcze/lipidy, ponieważ te substancje nie tylko stanowią dla nich ważne źródło energii, ale także pełnią wiele dodatkowych funkcji*.
Dowiedziono, że zdrowe koty są w stanie trawić żywność o bardzo wysokiej zawartości tłuszczu bez żadnych negatywnych konsekwencji
dla ich układu trawiennego. Podczas eksperymentów przeprowadzonych na kotach, zwierzętom podawano jedzenie z różnymi źródłami tłuszczu
i o różnym nasyceniu.
Trawienie tłuszczów było gorsze u starszych zwierząt.
Młode i starsze koty trawiły nasycone kwasy tłuszczowe nieco gorzej
niż osobniki w średnim wieku**.
*(Bauer, 2006)**(Peachey i inni, 1999)

Potrójna ochrona odporności: probiotyki, prebiotyki, kwasy tłuszczowe Omega 3.

Mikroorganizmy zaczynają kolonizować przewód pokarmowy kotów i psów tuż po urodzeniu, a kilka tygodni później mikroflora ich jelit staje się podobna do mikroflory dorosłych zwierząt*.Bakterie mikroflory jelita przyczyniają się do utrzymania organizmu żywiciela w stanie zdrowym, biorąc udział w procesie trawienia, jednakże mogą również odgrywać ważną rolę w patogenezie chorób jelit.
Ich skład i aktywność metaboliczna zależą od indywidualnych cech zwierzęcia i chorób, które posiada.Skład mikroflory przewodu pokarmowego zależy również od receptury pokarmu i technologii przygotowania, ilości i jakości białek zawartych
w pożywieniu**, błonnika pokarmowego i przyswajalnych węglowodanów*** oraz stosowania dodatków do pożywienia, takich jak probiotyki****.*(Osbaldinson i Stowe, 1971)**(Backus i inni, 1994)***(Fabey, 2003)**** (Rastall,2004; Marshall Jones i inni, 2006)

Niezbędne kwasy tłuszczowe

Do niezbędnych kwasów tłuszczowych należą kwasy, których organizm nie jest w stanie samodzielnie syntetyzować. Psy i koty mogą je otrzymywać jedynie wraz z pożywieniem. Te kwasy są prekursorami dwóch grup kwasów tłuszczowych wielonienasyconych (WNKT): Omega 6 i Omega 3. Kwasy tłuszczowe wielonienasycone pełnią pięć głównych funkcji:
stanowią składniki strukturalne błon komórkowych, nadając im elastyczność i przepuszczalność;
uczestniczą w produkcji eikozanoidów (leukotrienów, prostaglandyn itp.);
utrzymują funkcję bariery skóry (dotyczy to przede wszystkim kwasów tłuszczowych z grupy Omega 6);
uczestniczą w metabolizmie i transporcie cholesterolu;
posiadają działanie immunomodulacyjne dzięki wpływowi na komórki prezentujące antygen oraz limfocyty T.
*(Sardino i inni, 1999)"

Układ odpornościowy błony śluzowej przewodu pokarmowego

Przewód pokarmowy zawiera dużą ilość komórek immunologicznych, które pełnią różnorodne funkcje. Ogólnym celem tych komórek w zdrowym przewodzie pokarmowym zwierząt jest zapewnienie organizmowi tolerancji na antygeny pokarmowe i antygeny bakteryjne endogenne.Jednocześnie układ odpornościowy przewodu pokarmowego musi zachować zdolność do reagowania na patogenne bakterie i szkodliwe obce antygeny.Układ odpornościowy jelita zawiera składniki - niektóre z nich posiadają pewną strukturę anatomiczną, podczas gdy inne nie.Sekrecja jelita ssaków zawiera głównie przeciwciała z klasy immunoglobulin (Ig A). W zwykłych warunkach tolerancja pokarmu rozwija się szybko po przestawieniu kota lub psa na pokarm o innej kompozycji antygenów.Jeśli regulacja układu odpornościowego ulegnie zaburzeniu, zwierzę może początkowo stać się bardzo wrażliwe na nowe alergeny pokarmowe, a dopiero później może rozwinąć na nie tolerancję.*(Day, 2005; Stores i Waly, 2006)

Antyoksydanty dla zdrowia i efektu przeciwstarzeniowego

Witamina E jest uniwersalną ochroną błon komórkowych przed uszkodzeniami spowodowanymi utlenianiem. Zajmowane przez nią miejsce w błonie zapobiega kontaktowi tlenu i nienasyconych lipidów w błonach (tworzenie kompleksów hydrofobowych). Chroni biomembrany przed destrukcją spowodowaną peroksydacją.Jej działanie przeciwutleniające obejmuje również zdolność ochrony podwójnych wiązań w cząsteczkach karotenoidów i witaminy A przed utlenianiem.Witamina E sprzyja (wspólnie z acerolą) włączeniu selenu do aktywnego centrum glutationu peroksydazy, aktywując tym samym fermentacyjną ochronę przeciwnowotworową (glutation peroksydaza neutralizuje lipidowe hydroperoksydy).Tokoferol nie jest tylko antyoksydantem, ale również przeciwhypoksydantem, co można wytłumaczyć jego zdolnością do stabilizacji błony mitochondrialnej oraz racjonalizacji zużycia tlenu przez komórki.

Warto zauważyć, że spośród wszystkich organelli komórkowych, mitochondria są najbardziej wrażliwe na uszkodzenia, ponieważ zawierają nienasycone lipidy, które najłatwiej się utleniają. Dzięki działaniu stabilizującemu błon witaminy E, koniugacja fosforylacji oksydacyjnej, tworzenie adenozynotrifosforanu i fosforanu kreatyny zwiększa się w mitochondriach.Warto również zaznaczyć, że witamina E kontroluje biosyntezę ubichinonu - składnika łańcucha oddechowego i najważniejszego antyoksydantu mitochondriów.Pansteatitis, czyli niedobór witaminy E, zapalenie tkanki tłuszczowej, objawia się rozproszonym tworzeniem się tłuszczowych lub włóknistych guzków. Szczególnie wiele z tych guzków lokalizuje się w pachwinach i na części brzusznej ciała.Palpacja guzków jest bolesna, z powodu stanu zapalnego tkanki podskórnej. Ta patologia rozwija się częściej u młodych zwierząt i zwierząt skłonnych do nadwagi, których dieta jest uboga w witaminę E lub zawiera dużo nienasyconych kwasów tłuszczowych. Inaktywacja witaminy E może nastąpić podczas gotowania żywności lub w wyniku intensywnego utleniania tłuszczów zawartych w pożywieniu. Fabbrini i współautorzy opisali przypadek tego zapalenia zarejestrowany u kotów z guzem trzustki.*(Fabbrini et al., 2005)

Rola witamin

Koty potrzebują witamin z grupy B rozpuszczalnych w wodzie.
Ich organizm nie jest w stanie przekształcać beta-karotenu w retinol (aktywną formę witaminy A). Te cechy wskazują na pełne dostosowanie kotów do typowej dla drapieżników diety. W warunkach naturalnych nigdy nie doświadczają niedoboru tych witamin, ponieważ występują one w dużej ilości w tkankach zwierzęcych. Witaminy z grupy B to witaminy rozpuszczalne w wodzie, które nie gromadzą się w organizmie. Biotyna, ryboflawina, niacyna, inozytol, kwas pantotenowy, tiamina i pirydoksyna są ważne dla utrzymania funkcji bariery skóry. Jeśli brakuje tych witamin, u zwierzęcia rozwija się ona sucha i łuszcząca (hipersteatoza), towarzyszy temu łysienie, swędzenie skóry, anoreksja i utrata wagi. Czasami przyczyną niedoboru biotyny jest spożycie dużej ilości białka jajka. Awidyna zawarta w białku jajka wiąże biotynę, blokując jej wchłanianie. Skutkuje to rozwojem zapalenia skóry, które objawia się pojawieniem się grudek i strupów.

Niedobór ryboflawiny prowadzi do pojawienia się łysiejących plam na głowie i szyi. Znane są przypadki niedoboru niacyny u zwierząt, które otrzymywały pożywienie oparte na kukurydzy o niskiej zawartości białka.Niedobór niacyny i pirydoksyny można było odtworzyć na zwierzętach w warunkach eksperymentalnych. Jednak gotowe produkty spożywcze zazwyczaj zawierają wystarczającą ilość tych witamin.Wzbogacanie diety w witaminy z grupy B może być konieczne w przypadku anoreksji lub poliurii. Zazwyczaj jako źródło witamin z grupy B stosuje się drożdże piwne.Niektóre witaminy z grupy B poprawiają, w synergii z histydyną, funkcję bariery naskórka i zmniejszają utratę wody transepidermalnej (TEWL).*(Watson i inni, 2006)

Utrzymywanie dobrego wzroku

Koty nie są w stanie przekształcać beta-karotenu zawartego w roślinach w witaminę A. Dlatego beta-karoten musi być obecny w ich codziennej diecie.Witamina A pełni wiele ważnych funkcji; w szczególności pomaga utrzymać dobry wzrok i odmładza skórę. Koty, które nie otrzymują wystarczających ilości witaminy A, cierpią na pogarszający się stan skóry, postępujące łysienie i łuszczycę.Aby wyeliminować te niezdrowe objawy, zazwyczaj wystarczy, wprowadzić zrównoważoną dietę mięsną. Nie zalecamy wzbogacania pokarmu witaminą A, ponieważ istnieje wysokie ryzyko wystąpienia u kota hipowitaminozy A.

Hipowitaminoza A

W przeszłości ta patologia była częściej rejestrowana niż obecnie. Zazwyczaj występowała u zwierząt, które były karmione dużymi ilościami surowej wątroby. Obecnie ta patologia występuje głównie wtedy, gdy właściciele dodają do jedzenia zwierzątka olej z wątroby dorsza.Hipowitaminoza A manifestuje się najczęściej w postaci osteoartrozy: kot traci zdolność do normalnego poruszania się. W rezultacie zwierzę przestaje dbać o swoją sierść, która staje się rozczochrana i brudna.

Zdrowa, lśniąca sierść

Skóra i jej pochodne to ważny narząd pełniący różnorodne funkcje. Stanowi barierę utrzymującą stabilne środowisko wewnętrzne organizmu zwierzęcia. Ponadto odgrywa istotną rolę w tworzeniu odpowiedzi immunologicznej organizmu na czynniki zewnętrzne, w metabolizmie, percepcji sensorycznej i termoregulacji.Niezrównoważone spożycie takich substancji jak aminokwasy, kwasy tłuszczowe, witaminy i mikroelementy zakłóca funkcję bariery skóry i jej pochodnych oraz osłabia układ immunologiczny, który tę barierę zapewnia. W tej sytuacji koty i psy stają się bardziej podatne na infekcje i częściej mają reakcje alergiczne.Skóra i sierść to lustro, które odzwierciedla stan zdrowia zwierzęcia oraz jakość jego żywienia.

Sierść i włosy składają się w 95% z białka. Zawierają wiele aminokwasów posiadających siarkę, takich jak metionina i cysteina. Nawet do 30% białka spożywanego wraz z pożywieniem jest wykorzystywane do wzrostu włosów i sierści oraz odnowy skóry (Scott i inni, 2001).Jeśli zapotrzebowanie na białko nie zostanie zaspokojone, może prowadzić to do pogorszenia się stanu sierści i skóry i towarzyszącemu temu ogólnemu łuszczeniu się skóry (łupieżu), utraty pigmentacji, gorszego wzrostu włosów i sierści, które stają się matowe i zaczynają wypadać.Niedobór białka może wystąpić w wyniku jego niewystarczającego spożycia (np. gdy zwierzę otrzymuje niezrównoważoną dietę gotowaną w domu lub produkty przemysłowe niskiej jakości lub o niskiej zawartości białka) lub podczas choroby układu pokarmowego (np. gastroenteropatii, sprzyjającej utracie białka, nefropatii i przewlekłego krwawienia).Przyczyny zaburzeń metabolizmu należy zidentyfikować i wyeliminować.

Ochrona układu sercowo-naczyniowego

Odżywianie odgrywa istotną rolę w etiologii i terapii chorób sercowo-naczyniowych. Kontrola spożycia sodu pozwala regulować funkcjonalny stan układu sercowo-naczyniowego.Specyficzna cecha kotów: w przeciwieństwie do psów, potrzebują one włączenia tauryny do swojej diety. Dla kotów ten aminokwas jest niezbędny.Synteza kwasów żółciowych u kotów zależy wyłącznie od zawartości tauryny w diecie. Powód tkwi w tym, że u kotów aktywność enzymów wątrobowych odpowiedzialnych za syntezę tauryny z aminokwasów zawierających siarkę (metionina i cysteina) jest zbyt niska.Na podstawie wyników badań i odpowiednich informacji medycznych, wielu weterynarzy uważa, że regulacja spożycia sodu może znacząco obniżyć ciśnienie krwi.

Mimo że wiemy, że wzrost spożycia sodu u kotów cierpiących na nadciśnienie tętnicze jest niebezpieczny, nie przeprowadzono żadnych specjalnych badań potwierdzających pozytywny wpływ ograniczenia zawartości sodu w diecie na ciśnienie krwi i długość życia.Jeśli zawartość tauryny w pożywieniu, które otrzymuje kot, stanie się niewystarczająca, stężenie tego aminokwasu w tkankach stopniowo spadnie w ciągu kilku miesięcy, przede wszystkim we krwi, a potem w tkance mięśniowej, siatkówce i tkance nerwowej*.Stwierdzono, że niedobór tauryny jest główną przyczyną rozszerzonej kardiomiopatii u kotów**. Jeśli ta patologia zostanie zdiagnozowana na czas, można ją skorygować, wprowadzając taurynę do diety.Tauryna wpływa na ruch jonów wapnia i sodu w mięśniu sercowym, odgrywając ważną rolę w regulacji funkcji skurczowej i rozkurczowej mięśnia sercowego*. Interakcja między tauryną a wapniem zapewnia jej działanie jonotropowe.(Pacioretty i inni, 2001)(Pion i inni, 1987)(Novotny i inni, 1991)